کد مطلب:1518 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:273

گنجینه کتابخانه » احکام و فقه »»» فهرست کتاب

نماز جماعت

1408- مستحب است نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را با جماعت بخوانند و در نماز صبح و مغرب و عشا , خصوصا برای همسایه مسجد و كسی كه صدای اذان مسجد را می شنود بیشتر سفارش شده است .



1409- در روایات معتبره وارد است كه نماز با جماعت به بیست و پنج درجه افضل از نماز فرادی است .



1410- حـاضـر نـشدن به نماز جماعت از روی بی اعتنایی جایز نیست و سزاوار نیست كه انسان بدون عذر نماز جماعت را ترك كند.



1411- مـستحب است انسان صبر كند كه نماز را با جماعت بخواند , و نماز جماعتی را كه مختصر بخوانند از نماز فرادی كه آن را طول بدهند بهتر می باشد و نیز نماز جماعت از نماز اول وقت كه فرادی ـ یعنی تنها خـوانـده شـود - بـهتر است ولی بهتر بودن نماز جماعت در غیر وقت فضیلت نماز از نماز فرادی در وقت فضیلت آن معلوم نیست .



1412- وقـتی كه جماعت برپا می شود , مستحب است كسی كه نمازش را فرادی خوانده دوباره با جماعت بخواند , و اگر بعد بفهمد كه نماز اولش باطل بوده , نماز دوم او كافی است .



1413- اگـر امـام یـا مـامـوم بـخـواهد نمازی را كه با جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند , هر چند استحبابش ثابت نیست ولی رجاء آوردن آن مانعی ندارد.



1414- كـسـی كـه در نماز به حدی وسواس دارد كه موجب بطلان نمازش می شود و فقط در صورتی كه نماز را با جماعت بخواند , از وسواس راحت می شود , باید نماز را با جماعت بخواند.



1415- اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر كنند كه نماز را با جماعت بخواند , احتیاط مستحب آن است كه نـمـاز را بـه جـماعت بخواند البته هر وقت كه امر و نهی پدر یا مادر از روی شفقت نسبت به فرزند باشد و مخالفتش موجب اذیت آنان شود , حرام است بر فرزند مخالفت نماید هر چند به حد عقوق هم نرسد.



1416- نـمـاز مستحب را نمی شود در هیچ موردی - بنابر احتیاط - با جماعت خواند , ولی نماز استسقاء را كـه بـرای آمـدن بـاران می خوانند می توان با جماعت خواند و هم چنین نمازی كه واجب بوده و به جهتی مـسـتـحـب شده است , مانند نماز عید فطر و قربان كه در زمان امام علیه السلام واجب بوده و به واسطه غایب شدن ایشان مستحب می باشد.



1417- موقعی كه امام جماعت نماز یومیه می خواند , هر كدام از نمازهای یومیه را می شود به او اقتدا كرد.



1418- اگـر امـام جـماعت قضای نماز یومیه خود یا شخص دیگری را كه فوت آن یقینی باشد می خواند , مـی شـود بـه او اقـتـدا كرد , ولی اگر نماز خود یا شخص دیگری را احتیاطا به جا می آورد اقتدا به او جایز نـیـسـت مگر آن كه نماز ماموم هم احتیاطی باشد و سبب احتیاط امام سبب احتیاط ماموم نیز بوده باشد , ولی لازم نیست كه برای احتیاط ماموم سبب دیگری نباشد.



1419- اگر انسان نداند نمازی را كه امام می خواند نماز واجب یومیه است یا نماز مستحب , نمی تواند به او اقتدا كند.



1420- در صـحت جماعت شرط است كه بین امام و ماموم و هم چنین بین ماموم و ماموم دیگر كه واسطه بین ماموم و امام است حایلی نباشد و مراد از حایل چیزی است كه آنها را از هم جدا كند , خواه مانع از دیدن شود مانند پرده یا دیوار و امثال اینها , و خواه مانع نشود مانند شیشه .



پس اگر در تمام احوال نماز یا بعض آن بین امام و ماموم یا بین ماموم و ماموم دیگر كه واسطه اتصال است چنین حایلی باشد جماعت باطل خواهد شد.



و زن از این حكم مستثنی است چنان كه خواهد آمد.



1421- اگـر بـه واسـطـه درازی صف اول , كسانی كه دو طرف صف ایستاده اند , امام را نبینند می توانند اقتدا كنند و نیز اگر به واسطه درازی یكی از صفهای دیگر كسانی كه دو طرف آن ایستاده اند , صف جلوی خود را نبینند می توانند اقتدا نمایند.



1422- اگـر صـفهای جماعت تا در مسجد برسد , كسی كه مقابل در , پشت صف ایستاده نمازش صحیح اسـت , و نـیز نماز كسانی كه پشت سر او اقتدا می كنند صحیح می باشد , بلكه نماز كسانی كه در دو طرف ایستاده اند و از جهت ماموم دیگر اتصال به جماعت دارند نیز صحیح است .



1423- كـسـی كـه پـشت ستون ایستاده , اگر از طرف راست یا چپ به واسطه ماموم دیگر به امام متصل نباشد , نمی تواند اقتدا كند.



1424- جـای ایـسـتـادن امام باید از جای ماموم بلندتر نباشد ولی اگر به مقدار ناچیز بلندتر باشد اشكال نـدارد و نیز اگر زمین سراشیب باشد , امام در طرفی كه بلندتر است بایستد , در صورتی كه سراشیبی آن زیاد نباشد , و طوری باشد كه به آن زمین مسطح بگویند مانعی ندارد.



1425- اگـر جـای مـاموم بلندتر از جای امام باشد اشكال ندارد ولی اگر به قدری بلندتر باشد كه نگویند اجتماع كرده اند جماعت صحیح نیست .



1426- اگـر بـیـن كـسانی كه در یك صف ایستاده اند بچه ممیز یعنی بچه ای كه خوب و بد را می فهمد , فاصله شود چنانچه ندانند نماز او باطل است می توانند اقتدا كنند.



1427- بعد از تكبیر امام اگر صف جلو آماده نماز , و تكبیر گفتن آنان نزدیك باشد , كسی كه در صف بعد ایستاده , می تواند تكبیر بگوید ولی احتیاط مستحب آن است كه صبر كند تا تكبیر صف جلو تمام شود.



1428- اگـر بداند نماز یك صف از صفهای جلو باطل است در صفهای بعد نمی تواند اقتدا كند , ولی اگر نداند نماز آنان صحیح است یا نه می تواند اقتدا نماید.



1429- هـرگـاه بـدانـد نماز امام باطل است , مثلا بداند امام وضو ندارد اگر چه خود امام ملتفت نباشد , نمی تواند به او اقتدا كند.



1430- اگـر مـاموم بعد از نماز بفهمد كه امام عادل نبوده , یا كافر بوده , یا به جهتی نمازش باطل بوده , مثلا بی وضو نماز خوانده , نمازش صحیح است .



1431- اگـر در بـین نماز شك كند كه اقتدا كرده یا نه , چنانچه به نشانه هایی اطمینان پیدا كند كه اقتدا كرده مثل این كه در حالی باشد , كه وظیفه ماموم است مثلا به حمد و سوره امام گوش می دهد , باید نماز را به جماعت تمام كند و در غیر این صورت , باید نماز را به نیت فرادی تمام نماید.



1432- اگـر مـامـوم در بـیـن نماز بدون عذر قصد انفراد نماید , صحت جماعتش محل اشكال است ولی نمازش صحیح است مگر آن كه به آنچه وظیفه نمازگذار در نماز فرادی است عمل نكرده باشد یا كاری كه نماز فرادی را ـ هر چند سهوا ـ باطل می كند مثل زیادی ركوع انجام داده باشد , بلكه در بعضی موارد اگر به وظیفه نماز فرادی هم عمل نكرده باشد , باز نیز نمازش صحیح است مثلا اگر از اول نماز قصد انفراد را نداشته و قرائت نكرده , ولی در هنگام ركوع چنین قصدی برایش پیدا شود , در این صورت می تواند نمازش را به قصد انفراد تمام كند و لازم نیست كه آن را اعاده نماید.



1433- اگر ماموم بعد از حمد و سوره امام به واسطه عذری , نیت فرادی كند لازم نیست حمد و سوره را بخواند , ولی اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیت فرادی نماید , بنابر احتیاط لازم است مقداری را كه امام خوانده نیز بخواند.



1434- اگـر در بـین نماز جماعت نیت فرادی نماید , نمی تواند دوباره نیت جماعت كند , ولی اگر مردد شود كه نیت فرادی كند یا نه و بعد تصمیم بگیرد كه نماز را با جماعت تمام كند , جماعتش صحیح است .



1435- اگر شك كند كه در بین نماز نیت فرادی كرده یا نه , باید بنا بگذارد كه نیت فرادی نكرده است .



1436- اگـر مـوقـعی كه امام در ركوع است اقتدا كند و به ركوع امام برسد , اگر چه ذكر امام تمام شده بـاشـد , نمازش صحیح است و یك ركعت حساب می شود , اما اگر به مقدار ركوع خم شود و به ركوع امام نرسد , می تواند نمازش را به نیت فرادی تمام كند.



1437- اگـر مـوقعی كه امام در ركوع است اقتدا كند و مقدار ركوع خم شود و شك كند كه به ركوع امام رسیده یا نه , چنانچه شكش بعد از تجاوز محل باشد - مثل این كه بعد از تمام شدن ركوع شك كند - ظاهر آن است كه جماعتش صحیح است و در غیر این صورت می تواند نماز را به نیت فرادی تمام كند.



1438- اگر موقعی كه امام در ركوع است اقتدا كند , و پیش از آن كه به اندازه ركوع خم شود , امام سر از ركـوع بردارد , مخیر است كه قصد فرادی كرده نماز را تمام كند یا این كه همراه امام به قصد قربت مطلقه به سجده رود و بعد در حال ایستادن تكبیر را به قصد اعم از تكبیرة الاحرام و ذكر مطلق تجدید كرده نماز را به جماعت بخواند.



1439- اگـر اول نـماز یا بین حمد و سوره اقتدا كند و اتفاقا پیش از آن كه به ركوع رود , امام سر از ركوع بردارد نماز او صحیح است .



1440- اگـر موقعی برسد كه امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است , چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد , باید بعد از نیت و گفتن تكبیرة الاحرام بنشیند و تشهد را به قصد قربت مطلقه با امام بخواند , ولی سلام را نگوید و صبر كند تا امام سلام نماز را بدهد , بعد بایستد بدون آن كه دوباره نیت كند و تكبیر بگوید , حمد و سوره را بخواند , و آن را ركعت اول نماز خود حساب كند.



1441- مـامـوم نباید جلوتر از امام بایستد بلكه احتیاط واجب آن است كه اگر ماموم متعدد باشند مساوی امام نایستند , ولی اگر ماموم یك مرد باشد اشكال ندارد كه مساوی امام بایستد.



1442- اگـر امـام مـرد و ماموم زن باشد , چنانچه بین آن زن و امام یا بین آن زن و ماموم دیگری كه مرد است و زن به واسطه او به امام متصل شده است پرده و مانند آن باشد اشكال ندارد.



1443- اگـر بـعد از شروع به نماز بین ماموم و امام , یا بین ماموم و كسی كه ماموم به واسطه او متصل به امام است , پرده یا چیز دیگری حایل شود , جماعت باطل می شود و لازم است ماموم به وظیفه منفرد عمل نماید.



1444- احتیاط واجب آن است كه بین جای سجده ماموم و جای ایستادن امام بیش از بلندترین مراتب یك قدم فاصله نباشد , و هم چنین است اگر انسان به واسطه مامومی كه جلوی او ایستاده به امام متصل باشد , و احـتـیـاط مـستحب آن است كه جای ایستادن ماموم یا جای ایستادن كسی كه جلوی او ایستاده بیش از اندازه جسد انسان در حالی كه به سجده می رود فاصله نداشته باشد.



1445- اگـر مـاموم به واسطه كسی كه طرف راست یا چپ او اقتدا كرده به امام متصل باشد , و از جلو به امـام مـتـصـل نـبـاشـد , بـنابر احتیاط واجب باید با كسی كه در طرف راست یا چپ او اقتدا كرده بیش از بلندترین مراتب یك قدم فاصله نداشته باشد.



1446- اگر در نماز بین ماموم و امام , یا بین ماموم و كسی كه ماموم به واسطه او به امام متصل است بیش از بلندترین مراتب یك قدم فاصله پیدا شود , منفرد می شود و می تواند نمازش را به قصد انفراد ادامه دهد.



1447- اگر نماز همه كسانی كه در صف جلو هستند تمام شود و فورا برای نماز دیگری به امام اقتدا نكنند , جماعت صف بعد باطل می شود بلكه اگر هم فورا اقتدا بكنند صحت جماعت صف بعد محل اشكال است .



1448- اگـر در ركـعـت دوم اقـتـدا كـند , لازم نیست حمد و سوره بخواند , ولی قنوت و تشهد را با امام مـی خواند , و احتیاط آن است كه موقع خواندن تشهد انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد , و زانوها را بـلند كند و باید بعد از تشهد با امام برخیزد و حمد و سوره را بخواند , و اگر برای سوره وقت ندارد حمد را تمام كند و در ركوع خود را به امام برساند , و اگر برای تمام حمد وقت ندارد می تواند حمد را قطع كند , و با امام به ركوع رود , ولی احتیاط مستحب در این صورت آن است كه نماز را به نیت فرادی تمام كند.



1449- اگـر مـوقعی كه امام در ركعت دوم نماز چهار ركعتی است اقتدا كند , باید در ركعت دوم نمازش كـه ركعت سوم امام است بعد از دو سجده بنشیند , و تشهد را به مقدار واجب بخواند و برخیزد , و چنانچه برای گفتن سه مرتبه تسبیحات وقت ندارد , باید یك مرتبه بگوید و در ركوع خود را به امام برساند.



1450- اگـر امـام در ركعت سوم یا چهارم باشد و ماموم بداند كه اگر اقتدا كند و حمد را بخواند به ركوع امام نمی رسد , بنابر احتیاط واجب باید صبر كند تا امام به ركوع رود , بعد اقتدا نماید.



1451- اگـر در حـال قـیام ركعت سوم یا چهارم امام اقتدا كند , باید حمد و سوره را بخواند , و اگر برای سـوره وقـت نـدارد , بـاید حمد را تمام كند و در ركوع خود را به امام برساند , و اگر برای تمام حمد وقت ندارد , می تواند حمد را قطع كند و با امام ركوع رود , ولی احتیاط مستحب در این صورت آن است كه قصد فرادی كرده و نماز را تمام كند.



1452- كـسـی كـه می داند اگر سوره یا قنوت را تمام كند به ركوع امام نمی رسد , چنانچه عمدا سوره یا قنوت را بخواند و به ركوع نرسد , جماعتش باطل می شود و باید به وظیفه منفرد عمل نماید.



1453- كسی كه اطمینان دارد كه اگر سوره را شروع كند یا تمام نماید به ركوع امام می رسد , در صورتی كـه زیـاد طول نكشد بهتر آن است كه سوره را شروع كند , یا اگر شروع كرده , تمام نماید , ولی اگر زیاد طول بكشد , به طوری كه نگویند متابعت امام می كند باید شروع نكند , و چنانچه شروع كرده تمام ننماید.



1454- كـسـی كـه یـقین دارد اگر سوره را بخواند به ركوع امام می رسد و متابعت امام از بین نمی رود , چنانچه سوره را بخواند و به ركوع نرسد جماعتش صحیح است .



1455- اگـر امام ایستاده باشد و ماموم نداند كه در كدام ركعت است می تواند اقتدا كند , ولی باید حمد و سوره را به قصد قربت بخواند اگر چه بعد بفهمد كه امام در ركعت اول یا دوم بوده .



1456- اگر به خیال این كه امام در ركعت اول یا دوم است , حمد و سوره نخواند و بعد از ركوع بفهمد كه در ركـعـت سـوم یـا چهارم بوده نمازش صحیح است ولی اگر پیش از ركوع بفهمد , باید حمد و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد , به طوری كه در مساله ( 1451 ) گفته شد عمل نماید.



1457- اگـر به خیال این كه امام در ركعت سوم یا چهارم است حمد و سوره بخواند و پیش از ركوع یا بعد آن بـفـهمد كه در ركعت اول یا دوم بوده , نمازش صحیح است , و اگر در بین حمد و سوره بفهمد , لازم نیست آنها را تمام كند.



1458- اگـر مـوقـعی كه مشغول نماز مستحبی است جماعت برپا شود , چنانچه اطمینان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت می رسد مستحب است نماز را رها كند و مشغول نماز جماعت شود , بلكه اگر اطمینان نداشته باشد كه به ركعت اول برسد مستحب است به همین دستور رفتار نماید.



1459- اگـر مـوقعی كه مشغول نماز سه ركعتی یا چهار ركعتی است جماعت برپا شود , چنانچه به ركوع ركـعـت سوم نرفته و اطمینان ندارد كه اگر نماز را تمام كند , به جماعت می رسد , مستحب است به نیت نماز مستحبی نماز را دو ركعتی تمام كند و خود را به جماعت برساند.



1460- اگر نماز امام تمام شود و ماموم مشغول تشهد یا سلام اول باشد , لازم نیست نیت فرادی كند.



1461- كسی كه یك ركعت از امام عقب مانده , بهتر آن است كه وقتی امام تشهد ركعت آخر را می خواند , انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر كند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد.



و اگر در همانجا بخواهد قصد انفراد نماید مانعی ندارد.